NHỮNG ĐIỀU CẦN CHÚ Ý KHI BỊ VIÊM MŨI DỊ ỨNG

Trường quay S9

Khách mời: PGS. TS. BS Hoàng Thị Lâm - Trưởng bộ môn Dị ứng Miễn dịch lâm sàng, Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai

Việt Nam là một đất nước với khí hậu nóng ẩm, các bệnh đường hô hấp là những căn bệnh rất  thường gặp. Nhất là trong khoảng thời gian giao mùa như thế này, cộng thêm tình trạng biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường thì số người mắc bệnh đường hô hấp tăng lên đáng kể. Trong đó phải kể đến căn bệnh Viêm mũi dị ứng. Để giúp quý vị và các bạn tìm hiểu cũng như có cách phòng ngừa với căn bệnh này, hôm nay, chúng tôi xin hân hạnh giới thiệu người đồng hành với chúng ta trong chương trình hôm nay: PGS. TS. Bác sĩ Hoàng Thị Lâm – Trưởng bộ môn Dị ứng Miễn dịch lâm sàng, ĐH Y Hà Nội.

Tại nước ta, viêm mũi dị ứng là căn bệnh thường gặp nhất trong các bệnh về đường hô hấp, khi có tỷ lệ người mắc chiếm tới gần 20% dân số. Đây là hiện tượng viêm niêm mạc mũi, do dị ứng với những tác nhân xâm nhập vào cơ thể qua hệ hô hấp, dẫn đến các triệu chứng ngạt mũi, chảy nước mũi, ngứa mũi, hắt hơi. Tuy không đe dọa đến tính mạng nhưng viêm mũi dị ứng lại gây phiền toái và khó chịu đáng kể cho người bệnh trong thời gian dài khi liên tục hắt hơi, sổ mũi. Không chỉ có vậy, bệnh còn gây đau đầu, khó tập trung, giảm hiệu quả công việc và chất lượng cuộc sống, nếu ko điều trị kịp thời, sẽ trở thành bệnh mãn tính và rất khó điều trị dứt điểm.

Thưa bác sĩ thường thì đối tượng nào, lứa tuổi nào thường bị viêm mũi dị ứng nhất ạ?

Các đối tượng hay bị viêm mũi dị ứng nhất là những đối tượng có cơ địa dị ứng tức là bản than hoặc trong gia đình có các thành viên mắc các bệnh dị ứng như henphế quản, viêm da dị ứng, viêm kết mạc dị ứng, dị ứng thức ăn v.v…. Những người có bố hoăc mẹ bị dị ứng thì 30-50% nguy cơ bị viêm mũi dị ứng, nếu cả bố và mẹ bị dị ứng thì nguy cơ tang lên 50-70%. Nếu bản thân người đó bị hen phế quản thì có đến 80% bệnh nhân đó sẽ mắc bệnh viêm mũi dị ứng. Viêm mũi dị ứng có thể gặp ở mọi đối tượng, tuy nhiên bệnh thường khởi phát ở những người trẻ tuổi đặc biệt là nhóm thanh thiếu nhi.

Bản thân tôi cũng hay bị chảy nước mũi, ngứa mũi, nhất là trong khoảng thời gian giao mùa. Thường thì tôi vẫn thấy người ta còn dùng từ viêm mũi, viêm xoang nữa. Vậy có sự khác nhau nào giữa những khái niệm này không ạ?

Viêm mũi dị ứng, rất hay kèm với viêm xoang dị ứng vi cũng chung niêm mạc đường hô hấp. Đặc biệt nhiều khi viêm xoang là hậu quả cảu viêm mũi dị ứng, do viêm mũi dị ứng làm sung nề các cuốn mũi, dẫn đến tắc các lỗ dẫn lưu dịch từ xoang xuống mũi dẫn đến viêm xoang. Chính vì vậy, một số bệnh nhân sẽ thấy bác sỹ ghi chẩn đoán là viêm mũi xoang hoặc viêm mũi xoang dị ứng.

Thường thì vào thời gian nào trong năm thì số bệnh nhân mắc viêm mũi dị ứng tăng lên thưa bác sĩ? Tại sao?

Viêm mũi dị ứng được chia ra làm hai loại, viêm mũi dị ứng theo mùa (hay là viêm mũi dị ứng ngắt quãng) và viêm mũi dị ứng quanh năm (hay là viêm mũi dị ứng dai dẳng) Trong trường hợp viêm mũi dị ứng theo mùa thì bệnh hay xảy ra vào mùa xuân là mùa phấn hoa nở. Thời gian cao điểm là mùa xuân tức là vào mùa hoa nở. Còn những bệnh nhân viêm mũi dị ứng dai dẳng quanh năm thì bất cứ thời điểm nào cũng có thể bị bệnh tuy nhiên vào những thời điểm giao mùa bệnh nhân viêm mũi dị ứng dễ có các đợt cấp  nặng bệnh hơn.

Trong trường hợpbệnh nhân bị viêm mũi dị ứng, chúng ta cần đến khám bác sỹ để được điều trị bệnh, làm thuyên giảm các triệu chứng, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống cũng như tang hiệu suất làm việc cho  người bệnh. Trong quá trình khám bệnh các bác sỹ sẽ làm các xét nghiệm dể tìm ra nguyên nhân gây dị ứng từ đó có các hướng điều trị cũng như các biện pháp phòng tránh các dị nguyên gây bệnh để điều trị bệnh triệt để nhất.

Nếu như không điều trị viêm mũi dị ứng kịp thời và triệt để thì sẽ dẫn đến những hậu quả như thế nào ạ?

Nếu bệnh nhân viêm mũi dị ứng không được điều trị kịp thời và triệt để sẽ dẫn đến các hậu quả như tắc ngạt mũi kéo dài, gây đau đầu, mất ngủ dẫn đến kém tập trung vào ngày hôm sau, dẫn đến  hiệu suất công việc học tập giảm sút. Tắc ngạt mũi kéo dài dẫn đến bệnh nhân phải thở bằng miệng lâu ngày sẽ dẫn đến một số biến dạng khuôn mặt như rang vẩu ra, cằm đưa ra phía trước. Mất ngủ kéo dài dẫn đến mắt thâm quầng, nếp nhăn ngang mũi do chà xát mũi do ngứa. Viêm mũi kéo dài cũng khiến ảnh hưởng đến khứu giác của người bệnh. Viêm mũi dị ứng cũng rất hay kết hơp với các bệnh khác như viêm kết mạc dị ứng, viêm xoang, viêm tai giữa và đặc biệt là hen phế quản. 40% bệnh nhân viêm mũi dị ứng có hen và 80% bệnh nhân hen có viêm mũi dị ứng.

Như chúng ta thấy là viêm mũi dị ứng có những triệu chứng khá giống với một số bệnh lý khác như cảm cúm chẳng hạn, hoặc đơn giản là những triệu chứng khi thay đổi thời tiết. Nên rất dễ khiến người mắc phải lơ là, bỏ qua. Làm thế nào để chúng ta nhận biết được rõ ràng các triệu chứng của viêm mũi dị ứng để chữa trị kịp thời ngăn không làm ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta ạ?

Viêm mũi dị ứng hay gặp nhất là hắt hơi, có thể là hắt hơi thành từng tràng. Ngứa mũi, chảy nước mũi trong, ngạt tắc mũi. Trong trường hợp viêm mũi kéo dài: người bệnh sẽ không ngửi được, Các triệu chứng này tang nặng khi tiếp xúc với nguyên nhân gây dị ứng. Ví dụ dị ứng với bọ nhà thì khi tung chăn đi ngủ bệnh hân sẽ hắt hơi ngứa mũi v.v…. Dị ứng với phấn hoa thì khi tiếp xúc với phấn hoa hoặc vào mùa xuân khi hoa nở bệnh nhân sẽ có các triệu chứng của viêm mũi dị ứng như chảy mũi, ngứa mắt mũi v.v….

Thưa bác sĩ, thường thì những bệnh đường hô hấp hay hay lây nhiễm. Vậy đối với viêm mũi dị ứng có khiến người khác bị lây qua đường hô hấp hay không, có cần tránh đối với những người bị viêm mũi dị ứng không ạ?

Viêm mũi dị ứng không phải là bệnh truyền nhiễm nên không lây qua đường hô hấp. bệnh chỉ lây khi viêm mũi dị ứng lâu ngày không điều trị bệnh nhân bị bôi nhiễm virus hay vi khuẩn v.v…   Tuy nhiên, nếu bệnh nhân viêm mũi dị ứng mà tiếp xúc với những người bị cảm cúm, bị viêm nhiễm đường hô hấp trên thì rất dễ bị lây bệnh, vì bản than niêm mạc của bệnh nhân viêm mũi dị ứng đang bị tổn thương nên khả năng lây nhiễm sẽ cảo hơn so với người bình thường. Chính vì vậy, bệnh nhân viêm muiũ dị ứng nên tránh tiếp xúc với những người mắc bệnh đường hô hấp cũng như nên tránh đến những nơi công cộng đông người.

Khi bị viêm mũi dị ứng thì thường các bác sĩ sẽ áp dụng những phương pháp điều trị như thế nào. Và bệnh này liệu có điều trị dứt điểm được ko hay vẫn bị tái phát đi tái phát lại ạ?

Khi bị viêm mũi dị ứng thì các bác sỹ sẽ tư vấn tránh các nguyên nhân gây dị ứng, nếu bệnh vẫn không cải thiện thì bác sỹ sẽ kê đơn điều trị các triệu chứng như ngứa mũi, tắc ngạt mũi chảy nước mũi v.v.v…. Trong trường hợp phát hiện được nguyên nhân và không loại bỏ được dị nguyên,m điều trị thuốc không cải thiện các bác sỹ sẽ sử dụng liệu pháp miễn dịch để tạo dung nạp cho người bệnh với dị nguyên để bệnh nhân có thể tiếp xúc với dị nguyên mà không có triệu chứng bệnh.

Người ta vẫn nói, phòng bệnh hơn chữa bệnh. Bác sĩ có lời khuyên nào để phòng tránh để ko bị viêm mũi dị ứng?

Thứ nhất là người bệnh nên tránh xa dị nguyên: nếu dị ứng với mạt bụi nhà thì nên giữ gìn nhà cửa sạch sẽ, không nên sử dụng các đồ nhồi bông, thảm vì đây là nơi tích trữ bụi. Giăt chăn ga gối 1 tuần/lần bằng nước nóng hoặc phơi nắng. Thông thoáng phòng ngủ, không cho súc vật nuôi và phòng ngủ nếu dị ứng long súc vật. Tiêu diệt gián và dọn sách đồ ăn đặc biệt trong bếp để loại bỏ gián. Nêu sdị ứng phấn hoa Trong mùa phâns hoa nên đóng cửa sổ, hạn chế đi ra ngoài, đi ra ngoài nên đeo khẩu trang. Sử dụng thiết bị lọc không khí trong nhà. V.v…

Tránh tiếp xúc với các bệnh nhân viêm nhiễm đường hô hấp trên, Mặc ấm đặc biệt vào những thời điểm giao mùa.